Αυτοπεποίθηση στα παιδιά | Τι χρειάζεται να προσέξεις για να την καλλιεργήσεις.

Είμαι σίγουρη πως το πρώτο πράγμα που θα έλεγες αν σε ρωτούσαν «τι ποιότητες θέλεις να δώσεις στο παιδί σου μεγαλώνοντας» θα ήταν να έχει αυτοπεποίθηση. Γιατί πράγματι είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο όλοι μας θεωρούμε σημαντικό για την μελλοντική ευτυχία και την επιτυχία όπως την ορίζουμε μέσα μας.

Χτίζοντας την αυτοπεποίθηση αλλά κυρίως την αυτοεκτίμηση στα παιδιά αποτελεί βασικό συστατικό της κοινωνικοσυναισθηματικής τους ανάπτυξης. Είναι αλήθεια πως μια δυνατή αίσθηση αξίας του εαυτού εξοπλίζει τα παιδιά με την απαραίτητη ψυχική ανθεκτικότητα και αισιοδοξία που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν δύσκολες και απαιτητικές καταστάσεις που θα προκύψουν στη ζωή τους όπως απογοητεύσεις, προκλήσεις, εντάσεις, σχέσεις με συνομήλικους, ευθύνες.

Ποιο είναι λοιπόν το μυστικό για την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης του παιδιού σου.

Μα φυσικά εσύ, ο φροντιστής του. Εσύ είσαι αυτός ο άνθρωπος που καθημερινά καθρεφτίζεις την αξία του. Μέσα από τα δικά σου μάτια, τη δική σου συμπεριφορά, τις δικές σου αντιδράσεις διαμορφώνεται η πίστη του στον εαυτό του.

Τα παιδιά μας μεγαλώνουν τα πρώτα χρόνια της ζωής τους καθορίζοντας την αξία τους μέσα από μας. Από τη γλώσσα του σώματος μας ,τον τόνο της φωνής μας, τις λέξεις που επιλέγουμε να τους πούμε. Όλα καθρεφτίζουν την αξία τους. Όσο πιο συνειδητά λοιπόν καταφέρνουμε να λειτουργούμε με το παιδί μας, όσο εξασκούμαστε στο να ρυθμίζουμε τα συναισθήματα μας ώστε να μην καθορίζουν τις αντιδράσεις μας απέναντι στα παιδιά μας και να μας ωθούν σε τιμωρίες και φωνές, όσο επιλέγουμε την αποδοχή , την κατανόηση και την ενσυναίσθηση τόσο τα βοηθούμε να αγαπήσουν τον εαυτό τους βαθιά, ουσιαστικά.

Σου φαίνεται δύσκολο?
Μην αγχώνεσαι.

Υπάρχουν καθημερινές πρακτικές που μπορείς να ενσωματώσεις στην αλληλεπίδραση σου με το παιδί σου για να καλλιεργήσεις από νωρίς την αυτοπεποίθηση του.

Ας δούμε κάποιες από αυτές.

• 1. Δημιούργησε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον|
  Χτίσε μια ατμόσφαιρα όπου το παιδί σου θα νιώθει ασφαλής να εκφράσει τα συναισθήματα του. Προσπάθησε να το ακούς προσεχτικά (ενεργητική ακρόαση), να αναγνωρίζεις και να αποδέχεσαι τα συναισθήματα του και καθησύχασε το όταν το έχει ανάγκη. Μπορείς να πεις για παράδειγμα. «Ναι καρδιά μου, το βλέπω πόσο θυμωμένος είσαι. Είμαι εδώ για σένα. Δεν σ’ αφήνω μόνο.» Ένα ασφαλές περιβάλλον στο σπίτι βάζει τις βάσεις για ένα ψυχικά ανθεκτικό παιδί.
  
• 2. Προσοχή στις προσδοκίες σου
  Πολλές φορές έχουμε την απαίτηση το παιδί μας να λειτουργήσει σωστά πάνω σε δικές μας επιθυμίες που όμως δεν ανταποκρίνονται στο αναπτυξιακό του στάδιο. Θεωρούμε πως είναι πιο ώριμο απ’ ότι είναι στην πραγματικότητα. Για παράδειγμα ζητάμε από το παιδί μας να ξέρει πως να φέρεται στους ξένους ανθρώπους πριν αποκτήσει τις απαραίτητες κοινωνικές δεξιότητες. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να του δίνουμε το μήνυμα πως «δεν είναι αρκετό». Αντιθέτως αν έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες από εκείνο, θέτοντας στόχους μικρούς που μπορεί να επιτύχει, μπορεί να επιδράσει θετικά στην αυτοεκτίμηση του.
  
• 3. Αποδέξου τα λάθη του
  Δίδαξε στο παιδί σου να αποδέχεται τα λάθη του ,αποδεχόμενος πρωτίστως εσύ τα δικά σου και τα δικά του ως φυσιολογικό κομμάτι της ζωής μας. Βοήθησε το να κατανοήσει πως τα λάθη μας τα αγαπάμε καθώς μας βοηθούν να βελτιωνόμαστε και μαθαίνουμε να μην τα φοβόμαστε αλλά να να ξαναπροσπαθούμε.
  
• 4. Να ρωτάς συχνά τη γνώμη του
  Κάνε συνήθεια να ζητάς τη γνώμη του και τη βοήθεια του από τα πιο απλά πράγματα όπως το τι χρώμα να βάψετε το δωμάτιο του έως και απλά προβλήματα μέσα στο σπίτι. Για παράδειγμα.. «Μα δε μπορώ να βρω τα κλειδιά μου. Ουφ. Μπορείς να με βοηθήσεις να τα βρω;” Και μη ξεχάσεις να το ευχαριστήσεις και να το επιβραβεύσεις με μια γλυκιά αγκαλιά.
  
• 5. Επιβράβευσε την προσπάθεια του
  Προσπάθησε να επιβραβεύεις την προσπάθεια ακόμη κι αν δεν οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Είτε προσπαθεί να δέσει μόνο του τα κορδόνια του είτε προσπαθεί να τα πάει καλά σε ένα τεστ στο σχολείο , αναγνώρισε την προσπάθεια που καταβάλλει για να το πετύχει. Αυτό του δίνει τη δύναμη να πιστεύει στον εαυτό του και να ξαναπροσπαθεί.
  
• 6. Καλλιέργησε στο παιδί σου την νοοτροπία ανάπτυξης (growth mindset)
  Δίδαξε στο παιδί σου πως οι ικανότητες του μπορούν να αναπτυχθούν μέσα από την αφοσίωση και την δουλειά. Δεν είναι έμφυτες, μπορεί να τις καλλιεργήσει. Μάθε του να αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες και τις προκλήσεις ως ευκαιρίες για αυτοβελτίωση. Η μάθηση έρχεται από την προσπάθεια όπως ανάφερα και παραπάνω και όχι μόνο από ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα.
  
• 7. Μάθε του να χρησιμοποιεί θετική γλώσσα
  Δίδαξε στο παιδί σου πως να μιλάει όμορφα στον εαυτό του αντικαθιστώντας αρνητικές πεποιθήσεις και λόγια με θετικές δηλώσεις (positive armations) όπως « Αντί να λέει απέτυχα, είμαι άχρηστος, να μάθει να λέει δεν πειράζει, θα ξαναπροσπαθήσω».Το να σκεφτόμαστε με θετική γλώσσα για τον εαυτό μας αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την αυτοεκτίμηση μας.
  
• 8. Πρόσφερε του ευκαιρίες επιτυχίας
  Ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού σου, μπορείς να δημιουργείς για εκείνο καθημερινά ευκαιρίες «επιτυχίας». Για παράδειγμα άστο να σε βοηθήσει στην κουζίνα φτιάχνοντας ένα κέηκ με τη δική του ενεργή συμμετοχή. Ή ακόμη περισσότερο άστο να κάνει κάτι εξ’ολοκλήρου μόνο του, επιδοκιμάζοντας την διάθεση του να αναλάβει την ευθύνη όπως για παράδειγμα να βάλει τα ρούχα στο πλυντήριο. Μικρές για σένα πράξεις ,τεράστιες για την ανεξαρτησία και το χτίσιμο της αυτοπεποίθησης του παιδιού σου.
  
• 9. Πρόσφερε αγάπη δίχως όρους
  Κάνε του σαφές με κάθε τρόπο πως η αγάπη σου , η αποδοχή σου και η υποστήριξη σου δεν συνδέονται σε καμία περίπτωση με τις επιτυχίες του ή ακόμα και με την όποια συμπεριφορά του. Χρειάζεται να ξέρει βαθιά μέσα του πως η αγάπη σου είναι αδιαμφισβήτητη και αφορά αυτό το οποίο είναι στην ουσία του. Χρειάζεται να νιώθει πως για σένα είναι πάντα ένα ξεχωριστό , μοναδικό πλάσμα.
  
• 10) Γίνε το μοντέλο μίμησης για εκείνο
  Τίποτα από όσα προσπαθείς να διδάξεις στο παιδί σου δεν θα είναι το ίδιο αποτελεσματικά αν δεν τα τηρείς πρωτίστως εσύ. Είναι άλλωστε γνωστό πως τα παιδιά μαθαίνουν κατά βάση βιωματικά, μιμούμενα τη συμπεριφορά που βλέπουν σε εσένα. Πρόσεξε λοιπόν τον τρόπο που μιλάς για τον εαυτό σου, το πως διαχειρίζεσαι τις δυσκολίες , το πως αποδέχεσαι τα λάθη σου και το πως προχωράς στο να βρεις λύσεις με σιγουριά και αυτοπεποίθηση.

Και να θυμάσαι πως το χτίσιμο της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης είναι μια σταδιακή διαδικασία που διαρκεί χρόνια και απαιτεί από εσένα υπομονή και συνέπεια. Είναι τόσο ξεχωριστή και μοναδική για κάθε παιδί όσο ξεχωριστό και μοναδικό είναι και το ίδιο. Προσπάθησε να προσαρμόσεις κάθε φορά την προσέγγιση σου ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού, τις ανάγκες του και τις δυνάμεις του. Πρόσφερε υποστήριξη και ενδυνάμωση σε κάθε ευκαιρία και μη διστάζεις να ζητήσεις και εσύ το ίδιο από έναν ειδικό εάν νιώθεις πως την χρειάζεσαι.

Η γονεϊκότητα είναι ένα πολύ όμορφο μα και δύσκολο ταξίδι και κανείς δεν χρειάζεται να είναι μόνος του.

Συντάκτρια: Λένα Ταβαντζή | Ψυχοθεραπεύτρια και Σύμβουλος Γονέων @mom.is.the.word

Ξεκίνησα τις σπουδές μου ως Ψυχοπαιδαγωγός με ειδίκευση στην ψυχολογία. Το ενδιαφέρον μου για την ψυχολογία συνεχίστηκε με σπουδές στο Ηνωμένο Βασίλειο, Durham University όπου ολοκλήρωσα το M.A degree στη Συμβουλευτική Ψυχολογία καθώς και το Diploma και Certificate στην Προσωποκεντρική θεραπεία από το Strathclyde, Glasgow. Ακολούθησαν πολλά σεμινάρια και εκπαιδεύσεις και στην γονεϊκότητα και τη θετική διαπαιδαγώγηση και η επίσημη πιστοποίηση ως Parent Coach από το Jai Institute of Parenting στις Η.Π.Α.

Εργάστηκα για χρόνια σε πλαίσια απαιτητικά (με παραβατικούς εφήβους, φυλακές , εξαρτήσεις) και τα τελευταία 8 περίπου χρόνια δουλεύω και με γονείς.

Άλλωστε από τη στιγμή που έγινα μαμά ήταν αδύνατο το ενδιαφέρον μου να μη στραφεί στα παιδιά και την καλύτερη δυνατή διαπαιδαγώγηση. Στο πως θα καλλιεργήσουμε μια σχέση τέτοια αυθεντική με εμπιστοσύνη και ασφάλεια που θα δημιουργήσει το περιβάλλον για να ανθίσει το παιδί μας. Και ξέρω πως μόνο βοηθώντας τους γονείς μπορώ να βοηθήσω ουσιαστικά τα παιδιά.

Αυτός ήταν και ο λόγος της συνδημιουργίας του mom.is.the.word. Να καταφέρω να υποστηρίξω με τις γνώσεις και την εμπειρία μου όσο περισσότερους γονείς μπορώ και τελικά τα παιδιά μας.